امکان سنجی انعکاس پتانسیل مفاهیم طب سنّتی ایران در پارادایم بین المللی نظام زبان واحد پزشکی (یو ام ال اس)

مقدمه: این پژوهش به دنبال امکان سنجی انعکاس مفاهیم طب سنّتی ایران در ساختارِ ابَراصطلاحنامه و شبکه ی معناییِ نظام زبان واحد پزشکی (unified medical language system) umls جهت انعکاس پتانسیل های طب سنّتی ایران- در سطحِ مفاهیم- در یک پارادایم جهانی است. روش ها: روش پژوهش این طرح دارای سه بخش تحلیل سیستم، تحلیل سندی و طراحی سیستم است. در بخش اوّل، نظام زبان واحد پزشکی (یو ام ال اس) جهت شناسایی ساختار کلی آن و نیز شناسایی دقیق موارد خلاءهای آن در مورد مفاهیم طب سنّتی ایران، مورد تحلیل قرار گرفت. در بخش دوّم، متون و منابع اطلاعاتی مربوط به مفاهیم طب سنّتی ایران مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفت و از هر کدام از رده های کلّی این علم، نمونه هایی از مفاهیم کلّی شامل: «بیماری صرع»، «نشانه ی رنگ ادرار» و «داروی مفرده ی سنبل الطیب» با تمامی زیر شاخه های مربوط به آن ها استخراج شد. در بخش سوّم، نمونه ی مفاهیم استخراج شده در قسمت دوّم، با شناسایی کلیه ی مفاهیم مرتبط با آن ها - از میان مفاهیم پزشکی رایجِ (غربی) ترسیم شده در ساختارِ نظام زبان واحد پزشکی - در خلاء های مربوط به مفاهیم طب سنّتی ایران، درون ساختار ابَراصطلاحنامه و شبکه ی معناییِ این نظام، گنجانده شد. یافته ها: پیش نمونی از ساختار کلان طب سنّتی ایرانی که جایگاه آن در زبان پزشکی واحد ترسیم شده است با چگونگی تبادلات مفهومی طب سنّتی ایرانی با نظام زبان پزشکی واحد ارایه شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد دامنه ی فعلی یو ام ال اس، تعداد قابل قبولی از مفاهیم مرتبط با طب سنّتی ایران را پوشش داده است. با این حال، یو ام ال اس، جایگاه و دامنه ای کامل و رسمی از دانش طب سنّتی ایران ارایه نمی نماید. در این پژوهش، برای نخستین بار با تکیه بر سلسله مراتب طب سنّتی ایران در بستر الگوهای بین المللی پذیرفته شده است، رده های کلان طب سنّتی ایرانی تحلیل شده جایگاه این دانش در زبان واحد پزشکی ترسیم گردید و شیوه ی برقراری تبادلات مفهومی، بین طب سنّتی ایرانی با طب امروزی جهان، مورد تحلیل قرار گرفت